Nie ulega wątpliwości, że w nieco bardziej rozwiniętych cywilizacjach ludzkich mogą funkcjonować i czasem funkcjonują także inne układy. Dzięki świadomości związków przyczynowych, zachowanie seksualne może być przez człowieka podejmowane z powodu potrzeby posiadania potomstwa i w celu jej zaspokojenia bądź z powodu potrzeby utrwalenia więzi w parze, w celu osiągnięcia tego utrwalenia. Obserwacja przemawia jednak za tym, że te przyczyny zachowania seksualnego nie mogą być traktowane jako podstawowe. Po pierwsze – potrzeba seksualna pojawia się i jest zaspokajana także po zaspokojeniu potrzeby po-
Awunkulat – zwyczaj, zgodnie z którym nie biologiczny ojciec dzieci, lecz brat matki jest prawnym ich opiekunem, po którym dziedziczą majątek i pozycję społeczną. siadania potomstwa, natomiast zachowanie seksualne jest przerywne na określony czas każdorazowo po zaspokojeniu potrzeby seksualnej. Po drugie – bardzo rozpowszechnione jest postępowanie kontracepcyjne, którego celem jest ‘’umożliwienie zaspokojenia potrzeby seksualnej przy zredukowanym prawdopodobieństwie spłodzenia potomstwa. Po trzecie – zaspokojenie potrzeby seksualnej człowieka jest kontynuowane także wówczas, gdy utrwaliły się w parze bardzo liczne i silne więzi pozasek- sualnej natury, a z drugiej strony bywa ono często podejmowane wbrew potrzebie wytworzenia trwałej więzi, z zamiarem niedoprowadzenia do jej powstania.
