Podanie surowicy w błonicy
Dzięki temu unikamy nadmiernego obarczania białkiem obcogatunko- wym, co dla organizmu chorego nie jest bez znaczenia. Szczególnie należy mieć na uwadze osobników, którzy kiedyś już surowicę tego gatunku zwierzęcia otrzymali. U osobników uczulonych ponowne podanie surowicy może dopiero nastąpić po odczuleniu ich metodą Besredki, w przeciwnym razie doszłoby do groźnego dla życia wstrząsu. Drugim zjawiskiem występującym u osobników uczulonych po podaniu surowicy jest choroba posurowicza, która występuje po upływie 7—14 dni od chwili podania surowicy. Najistotniejszymi jej objawami są: gorączka, wysypka na skórze o typie najczęściej pokrzywkowym, czasem odrowym albo płoniczym, przeważnie cechuje ją polimorfizm. Wysypka swędzi lub piecze, niekiedy równocześnie występują obrzęki. Dalszymi objawamLsą bóle, obrzęki stawów, objawy ze strony przewodu pokarmowego, jak wymioty, rozwolnienie, czasem objawy duszności, zaburzenia krążenia, przyspieszona akcja serca, spadek ciśnienia krwi. We krwi stwierdza się leukopenię z eozynofilią.
Rozpoznanie krztuśca
Rozpoznanie krztuśca jest trudne w okresie kataralnym, kiedy jeszcze nie ma objawów typowych, podczas gdy zaraźliwość jego jest najwyższa. Podejrzenie w kierunku krztuśca budzić powinny: 1) intensywny, wymagający dużego wysiłku kaszel z brakiem zmian osłuchowych i opuko- wych w narządzie oddechowym, 2) występowanie kaszlu w nocy, 3) brak lub też nieznaczna gorączka przy utrzymującym się uporczywym kaszlu,